ام‌تی‌ای (MTA) یا Mineral Trioxide Aggregate یکی از مواد پرکاربرد در دندانپزشکی، به‌ویژه در تخصص‌های اندودنتیکس (درمان ریشه) و پریودنتیکس (درمان لثه) است. این ماده به دلیل خواص منحصر به‌فردش، در موارد مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه به طور کامل در مورد ام‌تی‌ای توضیح می‌دهم:
۱. ترکیبات ام‌تی‌ای
ام‌تی‌ای از ترکیب اکسیدهای معدنی مانند:
– تری‌کلسیم سیلیکات
– تری‌کلسیم آلومینات
– بیسموت اکسید (برای افزایش رادیوپاسیته و دیده شدن در عکس‌های رادیوگرافی)
– سولفات کلسیم
این مواد در حضور رطوبت واکنش می‌دهند و یک ماده سخت و مقاوم ایجاد می‌کنند.
۲. ویژگی‌های منحصر به‌فرد ام‌تی‌ای
– زیست‌سازگاری بالا: ام‌تی‌ای با بافت‌های بدن سازگار است و واکنش التهابی ایجاد نمی‌کند.
– خاصیت ضد باکتریایی: به دلیل pH قلیایی، از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
– توانایی ایجاد سیل (مهر و موم) عالی: ام‌تی‌ای به خوبی به دیواره‌های کانال ریشه می‌چسبد و از نفوذ باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
– تحریک بازسازی بافت: ام‌تی‌ای باعث تحریک تشکیل سمنتوم (ساروج دندان) و استخوان می‌شود.
– مقاومت به رطوبت: برخلاف بسیاری از مواد دندانپزشکی، ام‌تی‌ای در حضور رطوبت به خوبی عمل می‌کند.
۳. کاربردهای ام‌تی‌ای در دندانپزشکی
الف) در اندودنتیکس (درمان ریشه)
– پالپوتومی: برای پوشاندن پالپ دندان‌های شیری یا دندان‌های دائمی با پالپ نابالغ.
– آپکس‌فیکیشن: برای بستن انتهای باز ریشه دندان‌های نابالغ.
– درمان ریشه: به عنوان ماده پرکننده کانال ریشه یا برای بستن پرفوراسیون (سوراخ‌های ایجاد شده در ریشه دندان).
– درمان مجدد ریشه: برای پر کردن کانال‌هایی که قبلاً درمان شده‌اند اما عفونت مجدد وجود دارد.
ب) در پریودنتیکس (درمان لثه)
– پوشاندن ریشه‌های در معرض: برای محافظت از ریشه دندان‌هایی که به دلیل تحلیل لثه در معرض محیط دهان قرار گرفته‌اند.
– ترمیم پرفوراسیون: برای بستن سوراخ‌های ایجاد شده در ریشه دندان در حین درمان.
ج) در جراحی اندودنتیکس
– جراحی اپیکوکتومی: برای پر کردن انتهای ریشه دندان پس از برداشتن انتهای عفونی.
۴. مزایای ام‌تی‌ای
– ایمنی بالا: ام‌تی‌ای برای بدن بی‌خطر است و واکنش‌های آلرژیک ایجاد نمی‌کند.
– قابلیت استفاده در محیط مرطوب: برخلاف بسیاری از مواد دندانپزشکی، ام‌تی‌ای در حضور رطوبت به خوبی عمل می‌کند.
– تحریک بازسازی بافت: باعث تشکیل سمنتوم و استخوان می‌شود.
– دوام بالا: پس از سخت شدن، مقاومت خوبی در برابر فشار و سایش دارد.
۵. معایب ام‌تی‌ای
– هزینه بالا: ام‌تی‌ای نسبت به برخی مواد دیگر گران‌تر است.
– زمان سخت‌شدن طولانی: حدود ۴ ساعت طول می‌کشد تا کاملاً سخت شود.
– سختی در کاربرد: به دلیل قوام خمیری، کار با آن نیاز به مهارت دارد.
۶. انواع ام‌تی‌ای
– ام‌تی‌ای خاکستری: نوع استاندارد که برای اکثر کاربردها استفاده می‌شود.
– ام‌تی‌ای سفید: برای مواردی که زیبایی اهمیت دارد، مانند ترمیم دندان‌های جلو.
۷. مراحل استفاده از ام‌تی‌ای
1. آماده‌سازی ناحیه: ناحیه مورد نظر تمیز و خشک می‌شود.
2. مخلوط کردن پودر و مایع: پودر ام‌تی‌ای با مایع مخصوص مخلوط می‌شود تا خمیر شود.
3. قرار دادن ام‌تی‌ای: خمیر ام‌تی‌ای در ناحیه مورد نظر قرار می‌گیرد.
4. سخت‌شدن: ام‌تی‌ای در حضور رطوبت به‌تدریج سخت می‌شود.
۸. جایگزین‌های ام‌تی‌ای
– سمنت‌های کلسیم هیدروکسید: برای پالپوتومی و آپکس‌فیکیشن استفاده می‌شوند، اما مقاومت کمتری دارند.
– گوتا پرکا: برای پر کردن کانال ریشه استفاده می‌شود، اما خاصیت بازسازی بافت ندارد.
– سمنت‌های زیست‌فعال: مانند بیودنتین که خواص مشابه ام‌تی‌ای دارند.
