ارتودنسی و درمان ناهنجاری ها
ارتودنسی و درمان ناهنجاری ها
ارتودنسی (Orthodontics) یکی از تخصص‌های دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد. هدف اصلی ارتودنسی، بهبود عملکرد دندان‌ها و زیبایی ظاهری آن‌هاست. در ادامه به طور کامل در مورد ارتودنسی توضیح می‌دهم:
۱. هدف ارتودنسی
– تراز کردن دندان‌ها: اصلاح دندان‌های کج، شلوغ یا فاصله‌دار.
– بهبود عملکرد فک: درمان مشکلات بایت (جفت شدن دندان‌های بالا و پایین) مانند اوربایت، آندربایت یا کراس‌بایت.
– بهبود زیبایی: ایجاد لبخند زیبا و متقارن.
– پیشگیری از مشکلات آینده: جلوگیری از ساییدگی دندان‌ها، مشکلات لثه و درد فک.
۲. انواع مشکلاتی که ارتودنسی درمان می‌کند
– دندان‌های شلوغ (Crowding): وقتی فضای کافی برای رشد دندان‌ها وجود ندارد.
– فاصله‌دار بودن دندان‌ها (Spacing): وجود فاصله غیرطبیعی بین دندان‌ها.
– اوربایت (Overbite): جلو بودن دندان‌های بالا نسبت به دندان‌های پایین.
– آندربایت (Underbite): جلو بودن دندان‌های پایین نسبت به دندان‌های بالا.
– کراس‌بایت (Crossbite): دندان‌های بالا به جای قرار گرفتن در بیرون دندان‌های پایین، در داخل آن‌ها قرار می‌گیرند.
– اپن‌بایت (Open Bite): وقتی دندان‌های جلو به هم نمی‌رسند و فاصله بین آن‌ها وجود دارد.
۳. انواع روش‌های ارتودنسی
الف) ارتودنسی ثابت
– براکت‌های فلزی: رایج‌ترین نوع ارتودنسی که شامل براکت‌های فلزی و سیم‌هایی است که به دندان‌ها متصل می‌شوند.
– براکت‌های سرامیکی: شبیه براکت‌های فلزی هستند، اما از جنس سرامیک ساخته می‌شوند و همرنگ دندان‌ها هستند، بنابراین کمتر دیده می‌شوند.
– براکت‌های لینگوال: براکت‌هایی که در پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند و از بیرون دیده نمی‌شوند.
ب) ارتودنسی متحرک
– الاینرهای شفاف (مانند اینویزیلاین): پلاک‌های شفاف و تقریباً نامرئی که برای تراز کردن دندان‌ها استفاده می‌شوند. این روش برای افرادی که نمی‌خواهند براکت استفاده کنند، مناسب است.
– پلاک‌های متحرک: برای درمان مشکلات ساده‌تر یا به عنوان مرحله تکمیلی پس از ارتودنسی ثابت استفاده می‌شوند.
ج) دستگاه‌های فانکشنال
برای اصلاح مشکلات فکی در کودکان و نوجوانان استفاده می‌شوند، مانند دستگاه‌های هدگیر یا فانکشنال پلاک.
۴. مراحل درمان ارتودنسی
1. معاینه و تشخیص: دندان‌پزشک یا ارتودنتیست با معاینه و عکس‌برداری (مانند رادیوگرافی) مشکل را تشخیص می‌دهد.
2. طرح درمان: بر اساس مشکل بیمار، بهترین روش درمانی انتخاب می‌شود.
3. نصب دستگاه ارتودنسی: براکت‌ها یا الاینرها روی دندان‌ها قرار می‌گیرند.
4. جلسات تنظیم: بیمار به طور منظم (معمولاً هر ۴-۶ هفته) به ارتودنتیست مراجعه می‌کند تا دستگاه تنظیم شود.
5. اتمام درمان و نگهدارنده: پس از اتمام درمان، از نگهدارنده‌ها (ریتینر) استفاده می‌شود تا دندان‌ها در جای خود ثابت بمانند.
۵. مدت زمان درمان ارتودنسی
مدت زمان درمان بستگی به شدت مشکل و نوع روش درمانی دارد، اما معمولاً بین ۶ ماه تا ۳ سال طول می‌کشد. در کودکان و نوجوانان، درمان ممکن است سریع‌تر انجام شود، زیرا استخوان‌ها و دندان‌ها هنوز در حال رشد هستند.
۶. مراقبت‌های دوران ارتودنسی
– رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به طور منظم برای جلوگیری از پوسیدگی و مشکلات لثه.
– پرهیز از غذاهای سفت و چسبنده: مانند آجیل، آبنبات و ذرت بو داده که می‌توانند به براکت‌ها آسیب بزنند.
– مراجعه منظم به ارتودنتیست: برای تنظیم دستگاه و بررسی پیشرفت درمان.
۷. هزینه ارتودنسی
هزینه ارتودنسی بستگی به عوامل زیر دارد:
– نوع روش درمانی (براکت فلزی، سرامیکی یا الاینر شفاف).
– مدت زمان درمان.
– تخصص و تجربه ارتودنتیست.
– منطقه جغرافیایی.
به طور کلی، ارتودنسی ثابت هزینه کمتری نسبت به الاینرهای شفاف دارد.
۸. ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان
– کودکان: بهترین زمان برای شروع ارتودنسی، حدود ۷ سالگی است، زیرا در این سن می‌توان مشکلات فکی را زودتر تشخیص داد و درمان کرد.
– بزرگسالان: هیچ محدودیت سنی برای ارتودنسی وجود ندارد و بسیاری از بزرگسالان برای بهبود زیبایی و عملکرد دندان‌های خود از این روش استفاده می‌کنند.
